กลิ่นหืนของน้ำนมแช่แข็ง

โดยคุณหมอศิริพัฒนา

น้ำนมที่แช่แข็งจะมีกลิ่นที่ไม่เหมือนกับน้ำนมแม่สดๆ ทำให้ทารกบางคนไม่ชอบในระยะแรกๆ ที่หัดให้กินก็อาจจะให้น้ำนมปั๊มสดๆ แต่เติมน้ำนมที่ละลายจากการแช่แข็งจำนวนน้อยๆ ก่อน แล้วค่อยๆ เพิ่มจำนวนทีละน้อยให้เขาค่อยๆ ปรับตัวค่ะ 

เกี่ยวกับเรื่องกลิ่นในน้ำนมแช่แข็งที่คุณหมอเคยตอบไว้

น้ำนมแม่จะมีกลิ่นเปลี่ยนแปลงได้ตามอาหารที่แม่กินอยู่แล้ว ส่วนใหญ่จะเป็นกลิ่นของพวกน้ำมันหอมระเหยในอาหาร เช่น น้ำนมแม่กลิ่นกระเพรา กลิ่นน้ำพริกปลาทู หรือกลิ่นเครื่องแกงต่างๆจะออกมากับน้ำนมแม่ได้ แต่โชคดีที่เด็กนมแม่มักจะไม่ค่อยว่าอะไรกับกลิ่นพวกนี้ ก็ยังกินได้กินดีอยู่ 

ทีนี้น้ำนมแม่ที่แช่แข็งแล้ว นำมาละลายเป็นน้ำนม มักจะมีกลิ่นหืนๆ ได้ทั้งนี้เพราะ ในนมแม่มีเอนไซม์ ชื่อ ไลเปส(lipase) ซึ่งแม่แต่ละคนจะมีเอนไซม์นี้มากน้อยแตกต่างกัน

หน้าที่ของไลเปส

1. ย่อยให้ไขมันในนมแม่แตกตัว

2. ทำให้ไขมันเป็นอนุภาคเล็กๆ จะได้ผสมเข้ากับโปรตีนเวย์ได้ดี

3. ไขมันที่แตกตัวทำให้ร่างกายดูดซึมวิตามิน เอ และดี (ที่ละลายอยู่ในไขมันของนมแม่) ได้ดี

เพราะฉะนั้นถ้านมใครมีไลเปสมากหน่อย ก็จะย่อยไขมันได้มากขณะที่เก็บอยู่ การเปลี่ยนแปลงอย่างนี้ทำให้เกิดกลิ่นหืนได้นมที่มีกลิ่นหืนไม่เป็นอันตรายกับลูกให้กินได้ เพียงแต่บางคนอาจจะไม่ชอบกินเท่านั้น

ถ้านมแม่ที่เก็บสต๊อคไว้มีกลิ่น

1. อันดับแรกให้ดูวิธีการเก็บก่อนค่ะ ว่า เครื่องปั๊มที่ใช้ทำความสะอาดดีไหม นึ่งฆ่าเชื้อโรคทุกวันหรือเปล่า

2. ภาชนะที่เก็บนมสะอาดปราศจากเชื้อ ถ้าเก็บในถุงพลาสติกแล้วมีกลิ่น อาจจะลองเก็บใส่ภาชนะแก้ว (แต่ก็อาจจะกินเนื้อที่เก็บมาก)

3. เก็บน้ำนมอย่างไร ดีที่สุดคือ แช่แข็งเร็วที่สุดหลังจากปั๊มออกมา (ถ้าคิดว่าจะไม่ใช้นมนั้นภายใน 48 ชม.)

4. ไม่แช่แข็งซ้ำนมที่ละลายมาแล้ว และน้ำนมที่ละลายจากการแช่แข็งแล้ว ต้องใช้ภายใน 24 ชม. ทีนี้เวลาที่เอานมแม่ที่ปั๊มใหม่ไปเทรวมกับนมที่แข็งแล้ว จะทำให้นมที่แข็งแล้วละลายบางส่วนได้ ทางที่ดีให้แช่เย็นก่อนที่จะเทรวมกัน เพื่อไม่ให้นมที่แข็งอยู่ละลายไปมาก

5. น้ำนมอาจจะดูดกลิ่นอื่นๆในตู้เย็นเข้ามาได้ ถ้าเก็บนมแม่รวมกับอาหารอื่นๆ ต้องปิดอาหารอื่นๆให้มิดชิดไม่ให้กลิ่นออกมาค่ะ

จะแก้กลิ่นหืนที่เกิดจากเอนไซม์ไลเปสในนมแม่ได้อย่างไร

สำหรับคุณแม่ที่พยายามดูแลการเก็บน้ำนมอย่างเต็มที่แล้ว แต่น้ำนมก็ยังหืนมากๆ แล้วลูกไม่ยอมกินจริงๆ วิธีแก้ก็คือ ให้ปั๊มกินวันต่อวัน ถ้าแช่ช่องธรรมดา 2-3 วัน มักจะไม่หืนส่วนนมที่ฟรีซก็เก็บไว้ยามจำเป็น อันที่จริงส่วนใหญ่นมที่ปั๊มเก็บจนเต็มตู้นั้นมักจะไม่ได้ใช้ เท่าที่เห็นมามักต้องนำไปบริจาคหรือบางคนก็ตัดใจทิ้ง แม่ที่ลูกได้กินนมแม่ทั้งหมดที่ปั๊มส่วนใหญ่เป็นแม่ที่ลูกไม่ดูดเต้า เพราะลูกที่ติดเต้า มักไม่ค่อยชอบนมปั๊มใส่ขวดค่ะ

อย่างไรก็ตาม ยังพอมีวิธีแก้น้ำนมหืนอีกวิธี ที่อาจจะลองนำไปใช้กันดูได้ก็คือ การทำให้น้ำนมร้อนเพื่อยับยั้งการย่อยไขมันของไลเปสก่อนนำไปแช่แข็ง น้ำนมที่หืนไปแล้ว แก้ด้วยวิธีนี้ไม่ได้นะคะ ทำได้เฉพาะน้ำนมที่ปั๊มหรือบีบใหม่ๆ เท่านั้น

วิธีการก็คือ ทันทีที่บีบหรือปั๊มน้ำนมออกมา ให้นำไปต้มจนมีอุณหภูมิ 82 C สังเกตได้จากเริ่่มเห็นฟองเล็กๆ ผุดขึ้นรอบๆ หม้อ (อย่าปล่อยให้ถึงจุดที่เดือดเต็มหม้อนะคะ) หลังจากนั้นให้ดับไฟ ทิ้งไว้ให้เย็น แล้วค่อยนำไปแช่แข็ง

การต้มนมแบบนี้ จะทำลายภูมิคุ้มกันบางส่วนและสารอาหารบางอย่างในน้ำนมแม่ได้ (แต่ก็ยังมีคุณค่ามากกว่านมผสม) ซึ่งไม่ใช่เรื่องที่ต้องกังวล หากลูกยังได้ดูดนมแม่จากเต้าอยู่ด้วย